Fosfor (P-PO4) - niedobory w akwarium

Wstęp

Fosfor (P) jest makroelementem o kluczowym znaczeniu w anabolizmie i katabolizmie roślin. Klasyfikowany jeżeli chodzi o rolę i ważność na czwartym miejscu przed magnezem, czasami na piątym miejscu po magnezie. W wodach wodociągowych występuje zazwyczaj z znikomych ilościach mniejszych niż 0,5mg/l PO4, w większości jednak w znacznie mniejszych. Sole fosforu są łatwo rozpuszczalne w wodzie. Fosfor wykazuje się bardzo wysoką mobilnością wewnątrz roślin, co przekłada się na to, iż objawy ewentualnych niedoborów obserwuje się niemal wyłącznie na starszych częściach roślin.

Funkcja i transport fosforu

Objawy niedoboru fosforu

• Zahamowanie wzrostu całych roślin, szczególnie pędów.
• Degradacja roślin od dołu, zdegradowane liście są zdegradowane na dwa sposoby: albo bardzo nieregularnie jako mikro dziury, mikro nekrozy, lub dość regularnie np. jedna strona liścia jest czarna (nekrotyczna) a druga jeszcze w miarę zdrowa.
• Czerwienienie/ purpurowienie wierzchołków, co ma związek ze stresem i brakiem możliwości produkcji chlorofilu.
• Objawy niedoboru widoczne w pierwszej kolejności na liściach starszych gdyż fosfor jest bardzo łatwo re-utylizowany.

Galeria roślin na których możemy obserwować niedobory fosforu. Tak to może wyglądać.

Przyczyny niedoboru fosforu

• Duża ilość kationów jak Potas (K), Wapń (Ca) itp, także żelazo (Fe).
• Uszkodzone korzenie roślin.
• Prawdopodobnie duża ilość innych anionów jak No3-, So4-, Cl-
  

Objawy nadmiaru fosforu

Nasze obserwacje wskazują, ze nadmiar fosforanów nie jest szkodliwy dla roślin sam w sobie, kiedy to inne składniki są w odpowiednich proporcjach, natomiast duża jego ilość w połączeniu z małą ilością innych składników jak np. mikroelementy (Fe, Zn, Cu, Mn)  czy wapń (Ca) może powodować ich niedobór. Czyli np. nadmiar fosforanów wywołuje niedobór mikroelementów w stosunku do ilości fosforu w wodzie, nie zaś sam fosfor jest szkodliwy. Zachodzi wtedy stagnacja, zwalnia fotosynteza, lub stożki wzrostu zaczynają się rozwijać nienormalnie.

Postępowanie w przypadku niedoboru fosforu

• Najpierw należy dobrze zdiagnozować problem.
• Należy go dodać jako dedykowany nawóz fosforowy lub wraz z nawozem makroelementowym, lub wraz z nawozem typu all in one, czyli zawierającym mikro i makroelementy.

Zalecana ilość fosforu jako PO4

Zalecana ilość fosforu jest ściśle powiązana z twardością wody i ilością innych makroelementów jak i mikroelementów w wodzie. Akwaria z miękką wodą mogą funkcjonować z relatywnie niską ilością fosforanów np. 0,1-0,2 mg/l PO4. Akwaria z dużą ilością makroelementów i o wyższej twardości wody nierzadko wymagają większych ilości fosforanów wodzie w przedziale 0,5-2 mg/l PO4. Znane są także zbiorniki i stosowanie ilości fosforanów po kilka i kilkanaście mg/l PO4, takie dawki wydaja się być zbędne, chyba że woda jest bardzo twarda a ilość innych makro i mikroelementów tego wymaga.